Aleatët e Ukrainës nga Evropa, Kanadaja dhe Japonia kanë shprehur shqetësime mbi një plan amerikan për t’i dhënë fund luftës Rusi-Ukrainë, duke thënë se ai “do të kërkojë punë shtesë”.
Në një deklaratë, ata thanë se plani kishte elemente “thelbësore për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”, por përmendën shqetësime për ndryshime kufijsh dhe kufizime ndaj forcave të Ukrainës.
Zyrtarë të sigurisë nga Mbretëria e Bashkuar, Franca, Gjermania, SHBA dhe Ukraina tani do të takohen në Gjenevë, Zvicër, të dielën për bisedime të mëtejshme.
Presidenti Volodymyr Zelensky paralajmëroi më herët se Ukraina po përballej me “një nga momentet më të vështira në historinë tonë” për shkak të presionit nga SHBA që të pranojë planin – detajet e publikuara të të cilit shihen si të favorshme për Moskën.
Presidenti amerikan Donald Trump i ka dhënë Ukrainës afat deri më 27 nëntor për ta pranuar planin me 28 pika, ndërsa presidenti i Rusisë, Vladimir Putin tha se ai mund të jetë “bazë” për një zgjidhje.
Deklarata e përbashkët e së shtunës në samitin e G20 në Afrikën e Jugut u nënshkrua nga udhëheqësit e Kanadasë, Finlandës, Francës, Irlandës, Italisë, Japonisë, Holandës, Spanjës, Mbretërisë së Bashkuar, Gjermanisë dhe Norvegjisë. Dy zyrtarë të lartë të BE-së ishin gjithashtu midis nënshkruesve.
Deklarata thotë: “Ne besojmë prandaj se drafti është një bazë që do të kërkojë punë shtesë. Ne jemi gati të angazhohemi për të siguruar që një paqe e ardhshme të jetë e qëndrueshme. Ne jemi të qartë mbi parimin se kufijtë nuk duhet të ndryshohen me forcë.
“Ne jemi gjithashtu të shqetësuar nga kufizimet e propozuara për forcat e armatosura të Ukrainës, të cilat do ta linin Ukrainën të pambrojtur ndaj një sulmi të ardhshëm.”
Ajo shtoi: “Zbatimi i elementeve që lidhen me Bashkimin Evropian dhe që lidhen me NATO-n do të kërkonte pëlqimin e anëtarëve të BE-së dhe NATO-s përkatësisht”.
Plani amerikan i publikuar gjerësisht propozon që trupat ukrainase të tërhiqen nga pjesa e rajonit lindor të Donetskut që ata aktualisht kontrollojnë, dhe kontrolli de facto rus i Donetskut, si dhe i rajonit fqinj Luhansk dhe gadishullit jugor të Krimesë të aneksuar nga Rusia në vitin 2014.
Plani gjithashtu përfshin ngrirjen e kufijve të rajoneve jugore të Ukrainës, Kherson dhe Zaporizhia, përgjatë vijave aktuale të frontit. Të dyja rajonet janë pjesërisht të pushtuara nga Rusia.
Drafti amerikan gjithashtu do të kufizonte ushtrinë e Ukrainës në 600,000 personel, me avionë luftarakë evropianë të vendosur në Poloninë fqinje.
Kievi do të merrte “garanci të besueshme sigurie”, thotë plani, megjithëse nuk janë dhënë detaje. Dokumenti thotë se “pritet” që Rusia të mos pushtojë fqinjët e saj dhe NATO të mos zgjerohet më tej.
Plani gjithashtu sugjeron që Rusia do të “rintegrohet në ekonominë globale”, përmes heqjes së sanksioneve dhe duke ftuar Rusinë që të ribashkohet me grupin G7 të vendeve më të fuqishme të botës – duke e bërë atë sërish G8.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky iu drejtua kombit me një paralajmërim të ashpër të premten.
Të premten, Trump tha se Zelensky do të “duhej ta pëlqente” propozimin amerikan, duke shtuar se përndryshe Ukraina dhe Rusia do të vazhdonin luftimet.
Më herët gjatë ditës, udhëheqësi ukrainas iu drejtua kombit me një paralajmërim të ashpër se vendi “mund të përballet me një zgjedhje shumë të vështirë: ose humbjen e dinjitetit, ose rrezikun e humbjes së një partneri kyç”.
“E sotmja është një nga momentet më të vështira në historinë tonë,” shtoi Zelensky, duke premtuar të punojë “në mënyrë konstruktive” me amerikanët për planin.
Të shtunën, Zelensky njoftoi se kreu i zyrës së tij Andriy Yermak do të udhëheqë ekipin negociator të Ukrainës për bisedimet e ardhshme për një marrëveshje paqeje, përfshirë çdo bisedë që mund të përfshijë Rusinë.
“Përfaqësuesit tanë e dinë si të mbrojnë interesat kombëtare të Ukrainës dhe saktësisht çfarë duhet bërë për të parandaluar që Rusia të nisë një pushtim të tretë, një goditje tjetër ndaj Ukrainës,” tha presidenti në një deklaratë video të postuar në rrjetet sociale.