Organi kryesor i të drejtave të njeriut në Evropë ka kritikuar nëntë qeveri, që kanë kërkuar një ripërcaktim të interpretimit të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut mbi çështjet e migracionit.

Sekretari i përgjithshëm i Këshillit të Evropës, Alain Berset, foli kundër “politizimit” të Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, pasi nëntë udhëheqës evropianë nënshkruan një letër të organizuar nga italiania Giorgia Meloni dhe danezja Mette Frederiksen, duke bërë thirrje për një “bisedë me mendje të hapur” rreth interpretimit të konventës.

Nëntë nënshkruesit, përfshirë edhe udhëheqësit e Austrisë, Belgjikës, Republikës Çeke, Estonisë, Letonisë, Lituanisë dhe Polonisë, thanë se qeveritë kishin nevojë për më shumë hapësirë ​​për të vendosur se kur të dëbojnë kriminelët e huaj dhe t’i ndjekin ata kur nuk mund të deportohen, si dhe për t’iu kundërvënë shteteve të huaja që kërkojnë të destabilizojnë vendet, duke dërguar emigrantë në kufijtë e tyre. “Ajo që dikur ishte e drejtë mund të mos jetë përgjigjja e së nesërmes”, thuhet në letër.

Duke folur përkrah Frederiksen në Romë javën e kaluar, Meloni tha se problemi kryesor ishte se vendet nuk mund të dëbonin “qytetarët emigrantë që kishin kryer krime të rënda”.

Në një përgjigje të shtunën, Berset, një ish-ministër i qeverisë zvicerane, sfidoi qeveritë që kishin vënë në pikëpyetje zbatimin e konventës. “Debati është i shëndetshëm, por politizimi i gjykatës jo”, shkroi ai në një deklaratë. “Në një shoqëri të qeverisur nga sundimi i ligjit, asnjë gjyqësor nuk duhet të përballet me presion politik. Institucionet që mbrojnë të drejtat themelore nuk mund të përkulen ndaj cikleve politike. Nëse e bëjnë këtë, ne rrezikojmë të gërryejmë vetë stabilitetin për të cilin u ndërtuan.”

Ai tha se gjykata evropiane e të drejtave të njeriut ishte e vetmja gjykatë ndërkombëtare që gjykonte shkeljet e të drejtave të njeriut në luftën e agresionit rus kundër Ukrainës. “Kjo nuk duhet të minohet kurrë”, tha ai.

Këshilli i Evropës, i cili u formua në vitin 1949 në periudhën e pajtimit të pasluftës dhe i cili është i ndarë nga BE-ja, ka 46 vende anëtare që kanë nënshkruar Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut. Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut, me seli në Strasburg, përcakton nëse qeveritë po i përmbushin detyrimet e tyre sipas Konventës.

Gjykata ka vendosur kundër Italisë në një numër të vogël rastesh migracioni, përfshirë një rast të vitit 2016, ku tunizianët që iknin nga vendi i tyre pas pranverës arabe u mbajtën në një qendër paraburgimi në Lampedusa, përpara se të deportoheshin në vendin e tyre të origjinës.

Gjykata ka vendosur kundër Danimarkës për çështjen e ribashkimit familjar, siç është në një rast të vitit 2021, ku autoritetet daneze u zbulua se i kishin mohuar një refugjati sirian të drejtën e tij për një jetë familjare, duke i refuzuar gruas së tij lejen për t’u bashkuar me të.

Më shumë se 30 raste janë në pritje në gjykatë kundër Letonisë, Lituanisë dhe Polonisë pas akuzave për dëbime në Bjellorusi, për të parandaluar njerëzit të kërkojnë azil në këto vende. Për shembull, gjykata po dëgjon nga 26 shtetas irakianë me origjinë kurde, të cilët pretendojnë se autoritetet letoneze i detyruan të ktheheshin në Bjellorusi pa dëgjuar kërkesat e tyre për azil. Njerëzit, të cilët pothuajse të gjithë janë kthyer në Irak, thonë gjithashtu se u është mohuar qasja në ushqim, strehim ose ujë, ndërsa kanë mbetur të bllokuar në pyllin në kufirin letono-bjellorus.

Shtetet baltike dhe Polonia akuzojnë Bjellorusinë se po i përdor emigrantët si armë, duke joshur njerëz nga Lindja e Mesme dhe Afrika në rajonin kufitar, në një përpjekje për të destabilizuar BE-në. Ato thonë se po përballen me një “luftë hibride” dhe se stabiliteti i shoqërive të tyre ka nevojë për përparësi më të madhe.

Qeveritë që qëndrojnë pas letrës kanë qenë pas nismave të ngjashme, për të ashpërsuar politikën e migracionit të BE-së. Tetorin e kaluar, Italia, Danimarka dhe Holanda organizuan një takim joformal të 11 vendeve, që rezultoi në një miratim në të gjithë BE-në të qendrave të kthimit – qendra jashtë vendit për përpunimin e kthimeve të migrantëve, të cilëve u është mohuar azili në bllok. Deri më tani, asnjë vend evropian nuk ka arritur të krijojë një qendër kthimi dhe mbetet e paqartë se cilat vende mund të presin këto qendra.

Në vitin 2022, qeveria britanike e udhëhequr nga konservatorët e atëhershme e kritikoi konventën, pasi gjykata e Strasburgut vendosi kundër planit të saj kryesor për të dërguar azilkërkuesit në Ruandë, që do të thotë se një fluturim i parë drejt vendit të Afrikës Lindore u anulua në minutën e fundit.

Vitin e kaluar, Boris Johnson, i cili kishte qenë kryeministër në kohën e vendimit, bëri thirrje për një referendum mbi anëtarësimin e Mbretërisë së Bashkuar në konventë, kur po promovonte kujtimet e tij.