Procedura për pacientët me probleme të të menduarit dhe kujtesës mund të ndihmojë mjekët të vendosin se cilat ilaçe janë më të përshtatshme

Studiuesit kanë zhvilluar një test gjaku për pacientët me probleme të të menduarit dhe kujtesës për të kontrolluar nëse ata kanë Alzheimer dhe për të parë se sa ka përparuar sëmundja.

Ekipi pas këtij studimi thotë se testi mund t’i ndihmojë mjekët të vendosin se cilat ilaçe do të ishin më të përshtatshme për pacientët. Për shembull, ilaçet e reja si donanemab dhe lecanemab mund të ndihmojnë në ngadalësimin e përparimit të Alzheimerit, por vetëm te njerëzit që janë në fazat e hershme të sëmundjes,

Prof. Oskar Hansson nga Universiteti i Lundit, bashkautor i studimit, tha: “Ekziston një nevojë urgjente për diagnostikim të saktë dhe me kosto të ulët të Alzheimerit, duke marrë parasysh që shumë vende kohët e fundit kanë miratuar përdorimin klinik të terapive të synuara ndaj amiloidit [si donanemab dhe lecanemab]”.

Pllakat e një proteine të quajtur beta amiloid dhe formimi i ngatërresave të një proteine tjetër të quajtur tau në tru konsiderohen si shenja të Alzheimerit.

Duke shkruar në revistën Nature Medicine, Hansson dhe kolegët e tij raportuan se si gjetën fragmente të tau, të quajtura eMTBR-tau243, të cilat mund të zbuloheshin në gjak dhe kishin lidhje me akumulimin e ngatërresave të tau në trurin e njerëzve me Alzheimer, por jo te sëmundjet e tjera.

Analizat e ekipit, të cilat përfshinë 902 pjesëmarrës, zbuluan se nivelet e këtij fragmenti të tau ishin të larta te njerëzit me simptoma të Alzheimerit dhe me dëmtim të lehtë njohës, dhe edhe më të larta tek ata me demencë. Nivelet nuk ishin të rritura tek njerëzit me dëmtime njohëse për shkak të kushteve të tjera.

“Shkencërisht, këto rezultate janë shumë premtuese dhe të rëndësishme pasi ky tregues u performoi më mirë sesa testet ekzistuese dhe mund të ndihmojë në ndjekjen e efektivitetit të ilaçeve të reja në prova klinike” tha Prof. Tara Spires-Jones, një eksperte për neurodegjenerimin në Universitetin e Edinburgut, e cila nuk ishte e përfshirë në studim.

Megjithatë, ajo tha se ky nuk është një test i pagabueshëm për Alzheimerin.

“Kjo gjithashtu nuk është një analizë e thjeshtë, por kërkon metoda shkencore komplekse që janë të disponueshme vetëm në laboratorë të specializuar, kështu që nuk do të jetë e përdorshme në mënyrë rutinore pa verifikime të mëtejshme dhe zhvillim të metodave më të lira dhe më të lehta për zbulim”, tha ajo.

Dr. Sheona Scales, drejtuesja e kërkimeve në Alzheimer’s Research UK, tha se eMTBR-tau243 është një nga disa biomarkerë të ndryshëm që po studiohen për përdorim në testet e gjakut për Alzheimerin.

“Ajo që është interesante është se nivelet e eMTBR-tau243 në gjak duket se lidhen me aftësitë e kujtesës dhe të të menduarit të një personi” tha ajo. “Aktualisht, nuk është gjithmonë e mundur të bëhet një lidhje midis nivelit të ngatërresave të vëzhguara përmes imazherisë dhe nivelit të dëmtimit njohës, por testet e gjakut që e bëjnë këtë do të ndihmojnë në monitorimin e sëmundjes si Alzheimer ndërsa përparon dhe do të ndihmojnë në parashikimin e ecurisë në të ardhmen”.

Një tjetër studim, gjithashtu i botuar në Nature Medicine, ka zbuluar se raporti i dy proteinave në lëngun trunor lidhet me shkallën e dëmtimit njohës të përjetuar nga njerëzit me Alzheimer, pavarësisht niveleve të pllakave beta amiloide dhe ngatërresave tau në trurin e tyre.

Ky studim, i udhëhequr nga shkencëtarë në SHBA, përfshiu mostra nga 3,397 njerëz në SHBA, Suedi dhe Finlandë dhe analizoi nivelet e dy proteinave – YWHAG dhe NPTX2 – që normalisht gjenden në lidhjet, ose sinapset, midis neuroneve në tru.

Ekipi zbuloi se raporti YWHAG:NPTX2 ishte më i mirë në tregimin e problemeve njohëse te njerëzit sesa nivelet e beta amiloidit dhe tau, dhe mund të përdoret për ta parashikuar rënien e ardhshme njohëse dhe fillimin e demencës.

Prof. Tony Wyss-Coray, bashkautor i studimit nga Universiteti i Stanfordit, tha se rezultatet mund të ndihmojnë në identifikimin e ilaçeve më të mira për individët dhe në krijimin e provave klinike më të mira duke përzgjedhur pjesëmarrësit e duhur.