Një postim nga Ministrja e Jashtme suedeze, Maria Malmer Stenergard u bë viral në internet të enjten e kaluar, duke pretenduar se importet e BE-së nga Rusia që nga fillimi i pushtimit të plotë të Ukrainës tejkaluan sasinë e ndihmës së dhënë Kievit nga Evropa.
Sipas Stenergard, “vendet evropiane dhe Evropa” e kanë mbështetur Ukrainën me 187 miliardë euro.
“Gjatë së njëjtës periudhë, ne kemi importuar naftë dhe gaz rus në një shumë prej 201 miliardë eurosh”, tha Stenergard. “Dhe pastaj, nëse shtoni importet e tjera, atëherë totali është 311 miliardë euro.”
Ajo u tha gazetarëve në Bruksel se kjo përfaqëson “mbështetje negative për Ukrainën prej 124 miliardë eurosh”.
Por a janë të sakta shifrat e Stenergard? Ne i shqyrtuam pretendimet e saj duke përdorur të dhëna të disponueshme publikisht dhe zbuluam se llogaritjet e saj ishin përgjithësisht të sakta, varësisht nga të dhënat që u përdorën dhe si përkufizohet “ndihma”.Sa importon Evropa nga Rusia?
Që nga pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës nga Moska, BE-ja ka vendosur sanksione mbi produktet energjetike ruse, në një përpjekje për të zvogëluar varësinë e madhe të Evropës para luftës nga nafta dhe gazi rus.
Importet e Evropës nga Rusia kanë rënë me rreth 89% që nga fillimi i pushtimit, sipas Eurostat, por mbeten të konsiderueshme.
Një hulumtim nga Qendra e pavarur për Kërkime mbi Energjinë dhe Ajrin e Pastër (CREA) tregon se shtetet anëtare të BE-së kanë blerë më shumë se 216 miliardë euro në lëndë djegëse fosile ruse — duke përfshirë naftë, produkte të rafinuara, gaz të tubacioneve dhe gaz natyror të lëngshëm (LNG) — që nga shkurti i vitit 2022.
Sipas CREA-s, në tetor 2025 , të ardhurat mujore të Rusisë nga eksporti i lëndëve djegëse fosile, ranë në nivelin më të ulët që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë.
Megjithatë, BE-ja është ende blerësi më i madh i LNG-së. Pesë importuesit e saj kryesorë – Hungaria, Sllovakia, Franca, Belgjika dhe Rumania – paguan gjithsej 938 milionë euro për lëndë djegëse fosile ruse vetëm në muajin tetor 2025, raporton CREA.
Në tetor, Këshilli Evropian tha se gazi rus përbën ende rreth 13% të importeve të BE-së në vitin 2025 – një rënie nga 18% një vit më parë – por ende i konsiderueshëm.
Gazi natyror mbetet i pa sanksionuar dhe BE-ja ka vendosur një afat kohor për vitin 2027 për të gjitha 27 shtetet anëtare që të heqin gradualisht të gjitha blerjet e mbetura. Ky afat kohor është kundërshtuar, veçanërisht nga Hungaria, e cila ka kërkuar përjashtime nga marrëveshjet e propozuara.
Issac Levi, drejtuesi i ekipit të analizës së energjisë në CREA, i tha ekipit të verifikimit të fakteve të Euronews, The Cube, se importet “që mbeten jashtë kornizës së sanksioneve – LNG, gazi i tubacionit TurkStream dhe nafta bruto përmes tubacionit Druzhba në Hungari dhe Sllovaki – kanë vazhduar ose madje janë rritur, duke lejuar që rrjedhat e konsiderueshme të të ardhurave ruse të vazhdojnë”.Duke përfshirë naftën dhe gazin së bashku me importe të tjera, të dhënat e Eurostat të analizuara nga Reuters në gusht tregojnë se BE-ja importoi 297 miliardë euro që nga shkurti 2022 — duke përfshirë plehrat, nikelin, hekurin dhe çelikun.
Sa i ka dhënë Evropa Ukrainës?
Krahasimi i Stenergard përputhet gjerësisht kur përdoren shifrat kryesore të Komisionit Evropian dhe të dhënat e vlerësuara të importit total.
Sipas një vlerësimi kryesor të publikuar nga Komisioni Evropian, BE-ja dhe shtetet anëtare të saj i kanë ofruar Ukrainës më shumë se 187 miliardë euro mbështetje që nga shkurti i vitit 2022, me kredi shumë koncesionare që përfaqësojnë rreth 35% të këtij totali.
The Cube kontaktoi Komisionin Evropian, i cili na ktheu te kjo shifër.
Duke përdorur këtë përkufizim, shifrat e Stenergard janë pak a shumë të qëndrueshme në kuptimin që Evropa ka importuar më shumë nga Rusia – veçanërisht naftë dhe gaz rus – sesa ka shpenzuar për ndihmë për Ukrainën që nga fillimi i luftës.
Një studim nga Instituti Kiel, i cili monitoron mbështetjen e ndarë për Ukrainën, tregon se numri është fillimisht më i ulët sipas përkufizimit të tij të ndihmës së ndarë.
Alokimet tregojnë se çfarë kanë rënë dakord të ofrojnë qeveritë, jo se çfarë është paguar plotësisht. Shpërndarjet aktuale mund të jenë më të ulëta ose të duhen më shumë kohë për t’u materializuar.
Sipas Institutit Kiel, institucionet e BE-së dhe shtetet anëtare i kanë ndarë tashmë 150 miliardë euro Ukrainës që nga fillimi i pushtimit.Duke parë Evropën gjeografike në tërësi, dhe duke përfshirë shtetet jo-anëtare të BE-së si Norvegjia, Zvicra, Islanda dhe Mbretëria e Bashkuar, shuma e ndihmës totale të ndarë është 177 miliardë euro.
Këto shifra përfshijnë mbështetje financiare, ushtarake dhe humanitare dypalëshe të përpiluar nga dokumentet e buxhetit qeveritar, njoftimet zyrtare dhe burime të tjera të disponueshme publikisht, tha instituti.
Përveç alokimeve, qeveritë evropiane kanë marrë angazhime të mëtejshme, por ende nuk kanë ndarë premtime.
Për BE-në dhe shtetet anëtare të saj, angazhimet totale arrijnë në 214 miliardë euro. Për të gjithë Evropën gjeografike, angazhimet totale arrijnë në 273 miliardë euro.
Kjo ngushton hendekun midis shifrave për importet ruse dhe ndihmës, por nuk e mbyll domosdoshmërisht atë.
Shifrat e Institutit Kiel gjithashtu nuk përfshijnë kostot për strehimin e refugjatëve ukrainas që ikin nga lufta, të cilat janë absorbuar nga vendet evropiane.
Instituti Kiel thotë se në një vlerësim hipotetik të kufirit të sipërm, në të cilin kuptohet se të gjithë refugjatët ukrainas mbështeten në mbështetjen publike, Evropa do të kishte shpenzuar 160 miliardë euro për strehimin e refugjatëve ukrainas që nga viti 2022. Numri real ka të ngjarë të jetë më i ulët.
Këto shifra mbulojnë akomodimin, arsimin, kujdesin shëndetësor dhe mbështetjen sociale për ukrainasit që ikën nga lufta dhe paguhen përmes buxheteve të brendshme të vendeve evropiane.
Prandaj, krahasimi i Stenergard është përgjithësisht i saktë, kur përdoret njoftimi i Komisionit Evropian për ndihmë dhe krahasohet me importet totale të BE-së nga Rusia.
Megjithatë, nëse përfshihen angazhimet e ardhshme në përgjigjen e përgjithshme financiare të Evropës ndaj luftës, siç raportohet nga Instituti Kiel, si dhe të paktën një sasi e caktuar mbështetjeje që Evropa ka paguar për refugjatët ukrainas, hendeku i theksuar nga ministri ngushtohet, por nuk zhduket domosdoshmërisht.
Mbulimi i boshllëqeve të ardhshme
Pavarësisht se ndihma humanitare mbetet relativisht e qëndrueshme, vlerësimet e Institutit Kiel tregojnë se ndihma ushtarake për Kievin ka rënë ndjeshëm që nga vera.
Alokimet ushtarake për Ukrainën nga vendet evropiane ranë me 57% krahasuar me gjysmën e parë të vitit, kur Evropa ndërhyri dhe zgjeroi mbështetjen e saj ushtarake për të mbushur një boshllëk të lënë nga SHBA-të.
Javën e kaluar, Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, u bëri thirrje vendeve të Bashkimit Evropian të arrijnë një marrëveshje deri në dhjetor, për të mbuluar nevojat ushtarake dhe financiare të Ukrainës për dy vitet e ardhshme.
Ky numër vlerësohet në 135.7 miliardë euro, sipas një letre të dërguar të hënën dhe të parë nga Euronews , e cila paraqiti tre opsione kryesore që shtetet anëtare evropiane mund të përdorin për të mbështetur Kievin.