Sistemi i së Ardhmes së Luftimit Ajror (FCAS), një projekt i përbashkët mbrojtës midis Gjermanisë, Francës dhe Spanjës, pritet të jetë në agjendë, ndërsa Ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius, viziton Parisin për bisedime me homologen e tij franceze, Catherine Vautrin.
FCAS synon të ripërcaktojë “luftën ajrore të së ardhmes” dhe në të njëjtën kohë të ruajë pavarësinë nga partnerët jo-evropianë, transmeton KFVA.
Ideja, e nisur në vitin 2017 dhe me një kosto prej të paktën 100 miliardë eurosh, synon të forcojë mbrojtjen evropiane dhe do të përfshijë një aeroplan luftarak të gjeneratës së gjashtë të mbështetur nga dronë të ndërlidhur brenda një reje luftimi.
Por pasiguria po qëndron mbi projektin për shkak të mosmarrëveshjeve të pronësisë.
Në shtator, Reuters raportoi se Ministria Gjermane e Mbrojtjes kishte akuzuar prodhuesin francez të aeroplanëve luftarakë Dassault për bllokimin e projektit, pasi CEO i saj, Eric Trappier, bëri thirrje për fuqi më të mëdha vendimmarrëse në fazën tjetër të projektit.
Jacob Ross, një studiues në Këshillin Gjerman për Marrëdhënie me Jashtë (DGAP), i tha Euronews se pavarësisht dëshirave të Dassault, pjesë të tjera të projektit janë të lidhura pazgjidhshmërisht me Airbus të Gjermanisë dhe Indra të Spanjës, dy kompanitë e tjera të përfshira në proces.
Miqësia Francë-Gjermani në rrezik?
Sistemi i Armëve të Gjeneratës së Ardhshme (NGWS) ka të ngjarë të jetë në qendër të bisedimeve midis dy ministrave të Mbrojtjes.
Është një aeroplan luftarak, i cili mund të jetë i pilotuar ose pa pilot, dhe mbështetet nga dronë, të quajtur transportues të largët.
Të gjithë elementët do të jenë të lidhur në rrjet nëpërmjet një Reje Digjitale të Luftimit Ajror, e cila mundëson shkëmbimin e shpejtë të të dhënave të sensorëve dhe krijimin e raporteve të përbashkëta të situatës.
FCAS duhet t’i bëjë operacionet e ardhshme ushtarake më efektive dhe elastike, falë vetive të tij të larta të fshehtësisë. Kjo do të thotë që aeroplanët luftarakë do të jenë të vështirë për t’u zbuluar nga radari, sensorët infra të kuqe, akustikë ose vizualë.
Përveç kësaj, sistemi duhet të jetë i aftë për luftë elektronike dhe të jetë në gjendje të vendosë armë të sakta me rreze të gjatë veprimi.
Në përgjithësi, është një “sistem sistemesh” i rrjetëzuar që shkon përtej aftësive të aeroplanëve luftarakë të sotëm, siç janë Eurofighter dhe Rafale, dhe synon të sigurojë sovranitetin ajror evropian afatgjatë.
Kostot e zhvillimit të projektit janë vlerësuar në mes 80-100 miliardë euro.
Megjithatë, projekti aktualisht është në ngërç për shkak të mosmarrëveshjeve midis kompanive të mbrojtjes të përfshira, Dassault (Francë) dhe Airbus (Gjermani/Spanjë), mbi furnizuesit, projektimin dhe ndarjen e punës.
Dassault po këmbëngul në rolin udhëheqës në aeroplanin luftarak, ndërsa Gjermania po shqyrton partnerë alternativë ose një qasje kombëtare.
Franca ka propozuar ridizajnimin e modelit të ndarjes së punës për t’i dhënë Dassault një “rol udhëheqës industrial” më të fortë.
Megjithatë, faza e dytë e FCAS, në të cilën do të krijohej një aeroplan testimi, nuk ka filluar ende për shkak të vonesave, megjithëse planet zyrtare parashikojnë një test që në vitin 2027.
Por një vendim mund të mos merret nga Pistorius dhe Vautrin në Paris. Sipas njoftimeve, kancelari gjerman Friedrich Merz dhe presidenti francez Emmanuel Macron do të diskutojnë projektin FCAS në Berlin të martën.
Një zgjidhje përfundimtare pritet të gjendet deri në fund të vitit. Megjithatë, të dy vendet me sa duket po shqyrtojnë përfundimin ose riorganizimin e projektit të përbashkët të aeroplanëve luftarakë shumëmiliardë eurosh dhe duan të përqendrohen në “Combat Cloud”.
“Combat Cloud” është tashmë pjesë e FCAS dhe synon të rrjetëzojë aeroplanët, dronët dhe qendrat e komandës së ardhshme.
Spanja, nga ana tjetër, vazhdon të jetë e përkushtuar ndaj FCAS dhe po investon në teknologji.
Një zgjidhje kombëtare?
Berlini tashmë ka një pasardhës të FCAS, përkatësisht Sistemin e Luftëtarëve të Luftës së Dytë (CFSN).
Edhe këtu, fokusi është në ndërtimin e një “Combat Cloud” dhe zhvillimin e një serie aeroplanësh luftarakë evropianë pa pilot.
“Combat Cloud” lidh të gjithë aeroplanët dhe dronët dhe siguron që ato të mund të punojnë së bashku dhe me sistemet e NATO-s.
Në fazën e dytë, do të prodhohen dy dronë. Një dron katër deri në pesë tonësh për zbulim dhe luftë elektronike dhe një version 10 tonësh për misione ajër-tokë dhe ajër-ajër.
Prototipet e para do të përdoren për stërvitje në vitin 2029, me vendosjen operative që pritet më vonë.
Më pas është planifikuar të integrohen aeroplanët luftarakë ekzistues si Eurofighter Typhoon dhe aeroplani F-35A në Combat Cloud.
Faza përfundimtare parashikon zhvillimin e një avioni të ri luftarak, idealisht në bashkëpunim me Spanjën ose Suedinë.
Nga ana tjetër, Parisi po planifikon të zhvillojë një aeroplan luftarak modern të gjeneratës së ardhshme bazuar në Rafale F5.
Dassault Aviation po e zhvillon F5 në një avion të ri, por me radar të përmirësuar, një motor të ri dhe aftësinë për të punuar me dronë.
Në Francë, kjo shihet si një evolucion me kosto efektive që ruan gjithashtu sovranitetin industrial të vendit dhe partnerët e huaj janë kryesisht të përjashtuar nga projekti.