Edhe pse marrëdhëniet mes Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë ishin tashmë të tensionuara, presidenti Donald Trump papritur i ndërpreu bisedimet tregtare me Kanadanë dhe vendosi një tarifë prej 10%.
Kjo ndodhi pasi provinca e Ontarios publikoi në fund të tetorit një reklamë televizive që përdorte pjesë nga një fjalim radiofonik kundër tarifave i vitit 1987 nga ish-presidenti Ronald Reagan. Trump reagoi me zemërim, duke e quajtur reklamën “hileqare” dhe “çorientuese”.
Përplasja e administratës Trump me provincën më të populluar të Kanadasë pasqyron një marrëdhënie dypalëshe që po shpërbëhet gjithnjë e më shumë. Prej muajsh, tensionet kanë qenë në rritje mes Trump-it impulsiv dhe kryeministrit teknokrat të Kanadasë, Mark Carney, ish-zyrtar i bankës qendrore dhe ish-ekzekutiv në shërbimet financiare.
Në rrezik janë lidhje të thella financiare, në një marrëdhënie ekonomike të integruar prej kohësh mes dy vendeve që ndajnë një kufi prej 8891 km, më i gjati në botë.
“Është e drejtë të thuhet se gjatë muajve të fundit kemi qenë në kulmin e tensioneve mes Kanadasë dhe SHBA-së. Lufta aktuale tarifore është më e gjerë se ajo e mëparshmja,” tha në një intervistë Isabelle Salle, profesore e makroekonomisë së sjelljes në Universitetin e Otavës.
“Kanadaja është qartësisht pala më e dobët dhe varet shumë më tepër nga SHBA-ja për tregtinë dhe energjinë sesa anasjelltas. Këto tarifa për Kanadanë janë një lloj goditjeje të përzier, që prek si ofertën, ashtu edhe kërkesën,” shtoi Salle, e cila është gjithashtu kryetare e kërkimeve kanadeze në universitet dhe kërkuese kryesore në Bankën e Kanadasë.
Në mandatin e dytë të Trump-it, tarifat e vendosura nga SHBA-ja kanë dëmtuar ndjeshëm vendet e punës në industrinë kanadeze të metaleve dhe makinave, tha Salle.
Reagimi i përgjithshëm bëri që një prej gazetave kombëtare të Kanadasë, National Post, të hapte në faqen e saj një rubrikë të re me titull “Si fiton Kanadaja”, në dukje si një thumb ndaj fqinjit jugor.
“Nuk ka përfitime afatshkurtra për Kanadanë. Mungon lidershipi për ta shfrytëzuar këtë mundësi për të zhvilluar tregti me vende të tjera dhe për të diversifikuar eksportet tona,” tha Salle.
Por ndërsa tarifat janë një gjë, disa besojnë se retorika nga Shtëpia e Bardhë e ka përkeqësuar edhe më shumë situatën.
Në shtator, kur Trump (sërish) kërcënoi se Kanadaja do të bëhej shteti i 51-të i SHBA-së, kjo zemëroi kanadezë si Yehudi BenSimon, një inxhinier dhe marketues i pavarur nga Toronto.
“Të gjitha këto fyerje, tarifa, kundërmasa, bojkotime e hakmarrje duken kaq meskine dhe ndëshkuese, saqë s’kam më dëshirë të udhëtoj në Shtetet e Bashkuara,” tha BenSimon në një intervistë.
Ai nuk është i vetmi.
Vizitat e kanadezëve në Florida kanë rënë me më shumë se 18% gjatë gjysmës së parë të vitit 2025, sipas National Post. Vizitat në shtetin e Uashingtonit, ku kufiri SHBA-Kanada shtrihet për 687 km dhe kufizohet me British Columbia, gjithashtu kanë rënë. Edhe udhëtimet kanadeze drejt Las Vegasit, dikur një destinacion i preferuar amerikan, kanë pësuar rënie.
The Guardian raportoi se gjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2025, vizitat e kanadezëve në SHBA “vazhduan të bien ndjeshëm”, ndërsa në korrik, vetëm udhëtimet me makinë ranë pothuajse 37%. Forbes raportoi një rënie prej 35% në shtator dhe 27% në udhëtimet ajrore.
Në vitin 2024, kanadezët shpenzuan 20.5 miliardë dollarë gjatë pushimeve nëpër SHBA. Por të dhënat e gushtit nga Tourism Economics (një degë e Oxford Economics) treguan se në gjysmën e parë të 2025, udhëtimet e përgjithshme të kanadezëve në SHBA ranë me 24%.
“Efekti në ndjenjat e konsumatorëve ka rezultuar i rëndë,” tregoi studimi.
Visit California, agjencia promovuese e Shtetit të Artë, e kuptoi rrezikun kur zbuloi se 1 në 7 kanadezë kishin anuluar vizitat për vitin 2025. Ajo u kërkoi kanadezëve t’i jepnin Kalifornisë, shtetit më të populluar me pothuajse 40 milionë banorë, një shans të dytë. Me fushatën “California Loves Canada”, grupi i turizmit ofroi ulje çmimesh për hotele dhe atraksione, disa përmes Expedia-s.
“Sigurisht, ai që po përpiqet të trazojë gjërat në Washington, D.C.,” tha me ironi guvernatori Gavin Newsom në një deklaratë drejtuar Trump-it. “Por mos e lini t’ju prishë planet për plazh… Kanada, ejani të përjetoni dashurinë tonë kaliforniane.”
Plani funksionoi.
Partneriteti me Expedia-n solli rritje të ndjeshme në rezervime: deri në maj, 1740 hotele në Kaliforni raportuan prenotime ekskluzive nga kanadezët, me rritje të trafikut në faqe, angazhim më të lartë dhe shkallë klikimi të lartë nga përdoruesit kanadezë.
Masat hakmarrëse të Kanadasë
Por jo të gjithë arritën ta kthenin situatën në favor. Produktet amerikane në sektorë të tjerë kanë pësuar goditje serioze, përfshirë alkoolin, i cili është bojkotuar ligjërisht në shumë zona të Kanadasë.
Industria amerikane e uiskit ka humbur mbi 100 milionë dollarë në vlerë eksporti vetëm gjatë vitit 2025. Krahasuar me vitin e kaluar, kur shitjet ishin 221 milionë dollarë, rënia është e ndjeshme.
Në mungesë të produkteve amerikane, kërkesa për uiski kanadez dhe alternativa të tjera ndërkombëtare është rritur ndjeshëm, duke thelluar humbjet e industrisë amerikane.
Në valën e bojkotit, Maverick Distillery në Ontario madje talli burbonin amerikan.
“Dhe ej, mos harroni tarifat,” shkruhej në faqen e saj. “Ky është çmimi që paguan burboni për të kaluar kufirin.”
Ajo shtoi se uiskit i saj karakteristik, Barnburner, “qesh përballë atyre tarifave, duke ju ofruar uiski premium pa dramën e importit amerikan. Sepse pse të paguash më shumë për më pak, kur më i miri i Kanadasë është gati të marrë skenën?”
Në mënyrë të ngjashme, industria amerikane e verës ka pësuar humbje të mëdha gjatë dy viteve të fundit për shkak të konfliktit tregtar dhe tarifor, me eksportet në Kanada që kanë rënë mbi 95% gjatë muajve kryesorë të vitit 2025 dhe me humbje totale që afrohen në 200 milionë dollarë në vit.
Në vitin 2024, eksportet e verës në Kanada vlerësoheshin me 134 milionë dollarë. Deri në mes të vitit 2025, ato pothuajse ishin zhdukur plotësisht, duke arritur “praktikisht në zero.”
Rënia më e madhe nisi në mars 2025, pas tarifave 25% të Trump-it ndaj mallrave kanadeze, që nxitën masa të gjera hakmarrëse nga Kanadaja, përfshirë ndalime provinciale për importet e verës amerikane.
Pasojat kanë qenë veçanërisht të rënda për kantinat premium të verës në Kaliforni, të cilat mbështeteshin tek konsumatorët kanadezë për verërat e klasit të lartë.
Lufta tregtare ka eliminuar qindra vende pune të lidhura me tregtinë ndërkufitare të verës dhe ka sjellë një bum të shitjeve të verës kanadeze, duke ndryshuar zakonet e konsumatorëve dhe ofertat në tregun vendas.
Kanadezët, të njohur për sjelljen e sjellshme dhe zakonin për të thënë “më fal” edhe pas një teshtime, nuk qëndruan të heshtur përballë kërcënimeve.
Gjatë vitit të kaluar, disa fushata të shquara “Made in Canada” u nxorën nga marka kanadeze, të mbështetura nga nisma qeveritare që nënvizonin prodhimin vendas, krenarinë kombëtare dhe ndërgjegjësimin për produktet e prodhuara në Kanada, si Kraft Heinz Canada, marka e bulmetit Lactalis, zinxhiri gjigant i supermarketeve Sobeys dhe Maple Leaf Foods.
Qeveria federale, ndërkohë, nisi një politikë të re “Buy Canadian”, që kërkon përmbajtje kanadeze në prokurimet federale, veçanërisht për çelikun dhe drurin, si dhe fonde shtesë për NVM-të e prekura nga tarifat e huaja. Kjo politikë synon të sigurojë që shpenzimet federale të përfitojnë drejtpërdrejt bizneset kanadeze dhe të mbështesin prodhimin vendas.
Pas gjithë tarifave, bojkotimeve dhe përplasjeve të egove, të dy vendet kanë mbetur me pasoja të thella ekonomike dhe marrëdhënie që po ndryshojnë. Edhe nëse del ndonjë “fitues”, ndikimet e kësaj lufte tregtare do të ndihen për vite me radhë, si në zyrat e korporatave ashtu edhe në qytetet pranë kufirit. Në fund, mund të jenë vetë konsumatorët dhe bizneset e të dy palëve ata që do ta paguajnë çmimin më të lartë.