Një garë e ethshme armatimesh mes SHBA-së dhe Kinës po zhvillohet në Paqësor, ndërsa fati i Tajvanit qëndron pezull.Uashingtoni dhe aleatët e tij po përpiqen të qëndrojnë përpara kapaciteteve kineze, duke e tronditur Pekinin ndërsa ai vlerëson nëse mund të nisë një pushtim të suksesshëm të Tajvanit.

Në qendër të strategjisë amerikane është një teknologji e re me aftësinë për t’i shkaktuar dëme shkatërruese marinës kineze: raketat goditëse me saktësi të lartë PrSM (Precision Strike Missiles).

Kjo raketë sapo është testuar në Australi, ku goditi një objektiv më shumë se 306 km larg, duke shënuar herën e parë që arma e prodhuar nga Lockheed Martin është përdorur nga një aleat i SHBA-së.

Ajo mund të lëshohet me sistemet amerikane Himars apo ato britanike MLRS: lëshues raketash që së fundmi janë përdorur nga Ukraina për të nisur kundërsulme ndaj forcave ruse pushtuese dhe për të goditur thellë në territorin armik, duke frenuar përparimin e Moskës.

Fuqi zjarri që ndryshon lojën

Deri tani, këto lëshues janë përdorur me raketat Atacms, të cilat kanë qenë në shërbim për më shumë se tri dekada dhe kanë një rreze veprimi deri në 306 km.

Por raportohet se raketat PrSM kanë një rreze veprimi më shumë se 480 km, me mundësi që kjo të përmirësohet në variantet e ardhshme. Dhe gjatë fluturimit të fundit testues në Australi, raketa arriti një shpejtësi prej 4000 km/h, rreth 300 km/h më shumë se Atacms.

Sipas Alex Millerit, shefit të teknologjisë në ushtrinë amerikane, çdo kapsulë lëshimi do të mund të mbajë dy raketa PrSM, krahasuar me vetëm një Atacm. Thuhet gjithashtu se këto raketa janë më pak të ndjeshme ndaj pengesave elektronike.

PrSM-të ndërthurin këto përmirësime të gjeneratës së re me përparësitë e sistemeve Himars dhe MLRS, të cilat janë të shpejta, të lëvizshme dhe relativisht të lehta për t’u fshehur dhe mund të shkaktojnë kaos ndaj anijeve kineze që tentojnë një pushtim.

Brad Bowman, drejtor i lartë në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive, tha: “Kjo i krijon një sfidë reale kundërshtarëve tanë, sepse aty ku ndodhet ky sistem tani, ai mund të mos jetë më aty pas 30 sekondash apo pesë minutash… Ky është një problem i madh për zbulimin dhe objektivin.”

Tajvani nën kërcënim

Të dyja palët, SHBA dhe Kina, po shtojnë kapacitetet ushtarake në Paqësor, veçanërisht rreth Tajvanit, të cilin Pekini e konsideron si pjesë të territorit të tij, megjithëse ka funksionuar në mënyrë efektive si i pavarur që nga vitet 1940.

Më herët këtë vit, Xi Jinping, lideri kinez, tha se “ribashkimi” me Kinën është i pashmangshëm, dhe se ata në të dy anët e ngushticës së Tajvanit janë “një familje”.

Kina ka kërcënuar rregullisht Tajvanin me hyrje të avionëve luftarakë dhe anijeve luftarake në zonën e saj, por ka shmangur gjithnjë një përballje të drejtpërdrejtë.

Në një konferencë sigurie në maj, sekretari amerikan i mbrojtjes, Pete Hegseth, paralajmëroi se një pushtim kinez i Tajvanit “mund të jetë i afërt”.

Rreziku është jashtëzakonisht i lartë për të dy palët.

Nëse kapacitetet ushtarake të SHBA-së tejkalohen nga Kina, kjo do të ishte fatale për Tajvanin, i cili varet nga Uashingtoni për një pengesë të besueshme. Dhe nëse ky shtet-ishull bie, kjo nënkupton humbjen e një pengese strategjike të rëndësishme ndaj ekspansionizmit të Pekinit.

Por nëse Kina dështon të pushtojë ishullin, kjo do të ishte një goditje shkatërruese për të dhe me shumë gjasë do të çonte në rënien e regjimit të Xi-së.

“Gjithmonë ka një betejë të vazhdueshme mes të dy palëve për t’u përgjigjur ndaj çdo përparimi që bën pala tjetër,” tha Doug Bandow, studiues i lartë në Institutin Cato.

“Por unë do të thosha që këta [PrSM] kanë potencialin për të rritur ndjeshëm rrezikun për një flotë kineze. Kështu që kjo është diçka e rëndësishme.”

Ushtria kineze është shumë e vetëdijshme për dëmin që Ukraina i ka shkaktuar Rusisë me sistemet Himars, që nga qershori i vitit 2022 kur u furnizua nga SHBA, dhe po vështron me kujdes raketat e reja të përmirësuara.

Tajvani tashmë ka 11 njësi Himars nga marrëveshje të mëparshme me SHBA, dhe pritet të marrë të tjera në vitin 2026.

Bandow tha se PrSM-të kanë sjellë një goditje të rëndësishme psikologjike për Kinën, pa u qëlluar as edhe një fishek plumb, dhe mund të bindin udhëheqjen e saj që të shtyjë ambiciet imperialiste.

“Përparësia më e madhe e një përparimi teknologjik si ky është që i nxit kinezët të thonë: ‘Jo… nuk kemi pse ta bëjmë tani’,” i tha ai gazetës The Telegraph.

“Në mendimin tim, mënyra më e mirë për të kaluar këtë situatë është që kjo të ndodhë shpesh. Dhe me shpresë, do të arrijmë në një pikë ku të gjithë bien dakord se lufta është me të vërtetë një marrëzi dhe se ajo nuk do të ndodhë.”

Dëmtim real ndaj flotës kineze

Dëm real mund t’i shkaktohet flotës kineze, si në porte, ashtu edhe gjatë nisjes për një pushtim të mundshëm, nëse raketat PrSM vendosen në gjithë Tajvanin dhe zinxhirin e parë ishullor që përfshin Japoninë, Indonezinë dhe pjesë të Filipineve.

Australia në linjë me SHBA-në

Në pjesë të tjera të Paqësorit, Australia nënshkroi një marrëveshje prej 310 milionë dollarësh me SHBA-në në qershor për t’iu bashkuar programit të raketave.

“Kjo ka të bëjë me zgjerimin e fuqisë parandaluese në Indo-Paqësor, dhe me dërgimin e një sinjali ndaj çdo armiku të mundshëm se mund t’i shkaktojmë dhimbje,” tha Pat Conroy, ministri australian i industrisë së mbrojtjes, gjatë testimit të raketës këtë muaj.

Por edhe Kina po ecën shpejt me inovacionet, dhe më herët këtë vit duket se filloi ndërtimin e anijeve të stilit të Ditës së Zbarkimit në Normandi për një pushtim që do t’i lejonte të anashkalonte plazhet shkëmbore ose të papërshtatshme për tanke, duke krijuar fronte të shumta për një sulm.

Disa ekspertë janë të shqetësuar se SHBA po lëviz shumë ngadalë në sigurimin e raketave PrSM. Kërkesa e fundit e Pentagonit për fonde në Kongres tregon se ushtria synon të blejë 45 raketa nga Lockheed Martin.

“Rrallëherë ka një përparim vendimtar të vetëm në fushën ushtarake… por kjo është një aftësi kyçe që duhet ta kenë Shtetet e Bashkuara dhe aleatët tanë,” tha Bowman.

“Kjo është aftësia për të fundosur anijet luftarake kineze në sasi të mëdha nga platforma tokësore lëvizëse. Prandaj mendoj se na duhen shumë të tilla dhe shpejt.”