by kfvanews
Share
by kfvanews
Share

Demenca është një sëmundje që zakonisht lidhet me moshën e shtyrë, por gjithnjë e më shumë raste po raportohen edhe tek të rinjtë, madje edhe tek fëmijët, edhe pse në përqindje shumë të ulët. Për shkak të paragjykimeve dhe mungesës së informacionit, demenca që fillon në moshë të re shpesh kalon pa u kuptuar dhe diagnostikohet me vonesë, duke i vështirësuar më tej rrugëtimin e pacientëve dhe familjarëve të tyre.
Perceptimi i përhapur se demenca prek vetëm të moshuarit bën që shumë njerëz më të rinj të mos e marrin në konsideratë këtë diagnozë, edhe kur përballen me simptomat e para. Edhe profesionistët e shëndetit shpesh ndjekin pista të tjera mjekësore, duke e shtyrë zbulimin e saktë të sëmundjes.
Edhe pse humbja e kujtesës afatshkurtër është simptoma më e njohur e demencës, ajo nuk është gjithmonë shenja e parë, sidomos tek të rinjtë. Simptomat mund të përfshijnë ndryshime të papritura në sjellje dhe personalitet, probleme me të folurin, shikimin, koordinimin, si edhe halucinacione apo iluzione. Kjo shumëllojshmëri e bën diagnozën më të ndërlikuar dhe shpesh çon në keqkuptim me gjendje të tjera mendore si depresioni, ankthi apo psikoza.
Ndryshe nga të moshuarit, te të rinjtë demenca nuk shkaktohet gjithmonë nga sëmundja e Alzheimerit. Vetëm 40% e rasteve të demencës në moshë të re i atribuohen Alzheimerit. Sëmundjet më të shpeshta në këtë grupmoshë janë demencat frontotemporale, sëmundja e Huntingtonit apo tumoret në tru. Këto prekin zona të trurit që kontrollojnë gjuhën, sjelljen dhe vendimmarrjen.
Për shkak të mbivendosjes së simptomave me gjendje të tjera mendore ose fizike (si menopauza te gratë), shumë raste të demencës me fillim të hershëm nuk trajtohen si të tilla. Kjo mungesë dijesh vonon marrjen e ndihmës së duhur dhe ndikon negativisht në cilësinë e jetës së të prekurve.
Njerëzit përjetojnë demencën ndryshe, në varësi të faktorëve si shëndeti fizik, stili i jetesës, niveli i stresit dhe mbështetja sociale. Gjithashtu, rezerva konjitive, aftësia e trurit për të kompensuar dëmtimet, ndikon në mënyrën si simptomat shfaqen dhe përballohen.
Demenca që fillon në moshë të re shpesh nënvlerësohet dhe mbetet në hije, duke sjellë pasoja në shërbimet që ofrohen.
Ndërgjegjësimi më i madh mund të përshpejtojë diagnozën dhe të përmirësojë ndjeshëm jetën e pacientëve dhe të afërmve të tyre. Hulumtimet gjithashtu tregojnë se rënia njohëse tek të rinjtë shpesh është më e shpejtë, çka e bën ndërhyrjen e hershme edhe më të domosdoshme.
Demenca nuk njeh moshë dhe as ndihma që nevojitet për ta përballuar atë. Rritja e vetëdijes është një hap i domosdoshëm për të ndihmuar ata që përballen me këtë sëmundje të vështirë, edhe në fazat më të papritura të jetës.
Protesta e 7 gushtit në Prishtinë, ku u kërkua lirimi i ish-krerëve të UÇK-së, do të vazhdojë më 14 shtator në Hagë. Protesta do të mbahet me fillim nga ora 14:00. Në njoftim thuhet se protesta organizohet nga mërgata shqiptare dhe mbështetet nga kategoritë e dala nga lufta e UÇK-së. “Më 14 shtator
Gjykatësi i njohur amerikan, Frank Caprio, është ndarë nga jeta në mënyrë paqësore në moshën 88-vjeçare, pas një beteje të gjatë me kancerin e pankreasit. I njohur për humanizmin, përulësinë dhe besimin e tij të palëkundur në mirësinë e njeriut, Gjykatësi Caprio u bë një figurë e dashur jo vetëm në SHBA, por
Policia e Kosovës ka arrestuar një zyrtar të Komunës së Pejës, pasi i njëjti u filmua duke konsumuar lëndë që dyshohet të jenë narkotike dhe me një armë në tavolinë. I dyshuari është Luan Gashi, udhëheqës i Sektorit për Çështje Pronësie në Komunën e Pejës. Arrestimin e zyrtarit e ka konfirmuar Shkodran Nikçi, zëdhënës
Ngritja e çmimeve të shumë produkteve është shqetësim për qytetarët. Edhe evidencat e Agjencisë së Statistikave, krahasuar me periudhën e njëjtë kohore, pasqyrojnë rritje të çmimeve në shumë produkte bazë për jetesë. Ndërkohë, njohës të ekonomisë vënë në pah se për standardin e jetesës në Kosovë, çmimet aktualisht janë të larta, duke paralajmëruar