Tarifat e mundshme të SHBA-së mbi barnat mund të shkaktojnë një efekt zinxhiror që do të shtrihet shumë përtej rritjes së çmimeve të menjëhershme, pasi si SHBA-ja ashtu edhe Europa mbështeten shumë në njëra-tjetrën.

Presidenti Donald Trump përgatitet për raundin e tij të ardhshëm të vendimeve që do të lëvizin tregjet evropiane pasi ai dha alarmin për planet për të vendosur tarifa 25% mbi makinat dhe sektorë të tjerë kyç që mund të hyjnë në fuqi më 2 prill, raporton Euronews Health përcjell KFVA.

Duke folur nga Zyra Ovale, Trump konfirmoi se barnat janë ndër industritë që ai ka synuar, duke theksuar qartë qëllimin e tij për të sjellë prodhimin e barnave në Shtetet e Bashkuara.

“Ne do të vendosim tarifa për të sjellë barnat tona këtu,” tha ai.

Ndërkohë që tarifat e Trump janë të dizajnuara për të mbështetur industritë vendase, krijuar vende pune dhe ulur varësinë nga zinxhirët e furnizimit të huaj, ndikimi i tyre në sektorin farmaceutik mund të jetë shumë më kompleks.

Në vend që të përfitojë prodhimi në SHBA, tarifat mund të çojnë në rritjen e çmimeve të barnave dhe krijimin e pasojave të papritura për kompanitë farmaceutike amerikane dhe ato evropiane.

Për BE-në, efektet mund të jenë po aq të rënda, me ndërprerje të zinxhirëve të furnizimit dhe masa hakmarrëse të mundshme ndaj kompanive farmaceutike amerikane që operojnë në Evropë.

Një gjë është e sigurt: një luftë tregtare në sektorin farmaceutik do të kishte kosto për të dyja palët.

SHBA dhe BE-ja të dyja mund të humbasin

Një luftë tregtare në sektorin farmaceutik do të thotë që pacientët evropianë do të kenë më pak mundësi për të marrë barna amerikane kyçe, duke çuar në rritje të mundshme të kostove të shëndetësisë.

Megjithatë, SHBA-ja gjithashtu ka një varësi të madhe nga importet farmaceutike evropiane, veçanërisht barnat me vlerë të lartë dhe ato të specializuara. Tarifat mund të çojnë në rritjen e çmimeve të barnave, pasiguri në zinxhirët e furnizimit dhe ngarkesë financiare për ofruesit e shërbimeve shëndetësore.

Në vitin 2023, SHBA-ja u bë importuesi më i madh i barnave në botë, duke sjellë produkte me vlerë 170 miliardë dollarë (157 miliardë euro).

Uashingtoni merr rreth 80% të përbërësve të tij aktivë të barnave (API) nga Kina, India dhe BE-ja. Në vitin 2024, barnat ishin eksporti më i madh i SHBA-së nga BE-ja, duke përfshirë 127 miliardë dollarë (117 miliardë euro) vlerë semaglutidi, një përbërës kyç në barnat e famshme për humbje peshe.

Irlanda përballet me ndikimin më të madh

Irlanda është e prirur të jetë një nga shtetet më të prekura nëse vendosen tarifa. Gjatë takimit me Taoiseach Micheál Martin muajin e kaluar, Trump përmendi shkallën e operacioneve farmaceutike amerikane në Irlandë.

“Papritur, Irlanda ka kompanitë tona farmaceutike. Ky ishull i bukur me pesë milionë njerëz ka kapur gjithë industrinë farmaceutike amerikane,” tha ai.

Në vitin 2023, Irlanda eksportoi mbi 80 miliardë euro barna në SHBA, që përbënte më shumë se 50% të eksporteve totale të vendit.

Kompani të mëdha amerikane si Pfizer, Johnson & Johnson, Eli Lilly, Bristol-Myers Squibb dhe AbbVie kanë operacione të rëndësishme prodhimi në Irlandë. Për shembull, Pfizer prodhon një pjesë të madhe të vaksinës së tij kundër COVID-19, aty.

Nëse vendosen tarifa, çmimet e barnave amerikane mund të rriten, ndërsa Irlanda mund të përballet me humbje pune pasi kompanitë mund të detyrohen të zhvendosin prodhimin diku tjetër.

Faktori Novo Nordisk

Sektori farmaceutik i Danimarkës, veçanërisht “xhevahiri” i tij Novo Nordisk, gjithashtu është shumë i ekspozuar ndaj tarifave amerikane.

Kompania, një lider global në trajtimin e diabetit dhe obezitetit, gjeneron mbi 50% të shitjeve të saj në SHBA, një treg me një prevalencë të lartë të diabetit.

Nëse tarifat rrisin çmimet e barnave të Novo Nordisk në SHBA, kjo mund të ndikojë seriozisht te pacientët amerikanë, ashtu siç ndodhi me rritjet e mëparshme të çmimeve të insulinës.

Humbja e shitjeve mund të ndikojë gjithashtu në vlerën e aksioneve të Novo Nordisk dhe të ushtrojë presion mbi ekonominë e Danimarkës, e cila mbështetet shumë në eksportet farmaceutike.

Suksesi i barnave të humbjes së peshës të Novo Nordisk si Ozempic dhe Wegovy ka nxitur rritjen ekonomike të Danimarkës, duke kontribuar pothuajse gjysmën e rritjes së PBB-së së saj në vitin 2023.

Çdo ndërprerje mund të hapë gjithashtu derën për konkurentin amerikan Eli Lilly, i cili po zgjeron tregun e barnave për humbje peshe GLP-1.

Asnjë gjigant farmaceutik evropian nuk është i shpëtuar

Ndërsa Irlanda dhe Danimarka mund të jenë më të prekurat, edhe qendrat e tjera të farmaceutikës evropiane do të ndjejnë ndikimin.

Belgjika, ku ndodhen instalacionet më të mëdha prodhuese të Pfizer në Europë, eksportoi mbi 73 miliardë dollarë barna në dhjetë muajt e parë të vitit 2024, nga të cilat 25% shkuan në SHBA. Industria përbën 15% të eksporteve totale të Belgjikës.

Gjermania, një eksportues kyç i barnave dhe produkteve bioteknologjike, gjithashtu do të përballet me pengesa, me kompani të mëdha si Bayer, BioNTech dhe Merck në rrezik. Franca, e dominuar nga Sanofi, është një eksportues kryesor i vaksinave, insulinës dhe barnave me recetë, ndërsa Italia mund të përballet me humbje konkurrueshmërie në bazën e saj të fortë të prodhimit të barnave të përgjithshme dhe API.

Zvicra, megjithëse nuk është anëtare e BE-së, është thellësisht e integruar në industrinë farmaceutike evropiane. Kompani si Roche dhe Novartis eksportojnë barna të specializuara dhe biologjike me vlerë të lartë, duke i bërë ata të ekspozuar ndaj ndërprerjeve të zinxhirëve të furnizimit.

BE mund të godasë kundër

Nëse SHBA vendos tarifa ndaj barnave evropiane, BE mund të përgjigjet me masa hakmarrëse ndaj kompanive farmaceutike amerikane.

Komisioni Evropian po shqyrton mundësitë në përgjigjen e tyre “të mirë-përcaktuar dhe në kohën e duhur”, dhe kjo mund të përfshijë rritjen e kostove të eksportit për firmat amerikane të mëdha si Pfizer, dhe Johnson & Johnson.