Buka është themeli i tryezës së çdo familjeje, por në disa vende ajo është bërë një barrë e rëndë ekonomike. Në Shqipëri, shpenzimet për bukë dhe drithëra janë më të lartat në raport me GDP-në në gjithë Evropën. Ky realitet tregon jo vetëm varësinë e lartë nga buka si produkt jetik, por edhe fuqinë e dobët blerëse të qytetarëve. Krahasuar me vendet e Bashkimit Evropian, shqiptarët paguajnë proporcionalisht shumë më tepër për një produkt që duhet të jetë i përballueshëm për të gjithë. Kjo situatë ngre një alarm për politikëbërësit dhe konsumatorët, ndërsa inflacioni dhe rritja e çmimeve vazhdojnë të gërryejnë buxhetet familjare.

Shqipëria – Konsumi më i lartë në raport me GDP

Sipas të dhënave të fundit, Shqipëria kryeson Evropën për nga përqindja e të ardhurave që qytetarët shpenzojnë për bukë dhe drithëra. Në vitin 2020, kjo shifër arriti në 4.8% të PBB-së, ndjekur nga Rumania me 4% dhe Mali i Zi me 3.9%. Ky tregues reflekton varësinë e lartë të familjeve shqiptare ndaj bukës, në një ekonomi me të ardhura relativisht të ulëta.

Konsumi i bukës sipas vendeve

Për sa i përket konsumit në kilogramë për frymë, Turqia udhëheq me 199.6 kg bukë për person çdo vit, duke pasuar nga Serbia me 135 kg dhe Bullgaria me 131.1 kg. Nga ana tjetër, vendet si Gjermania (57 kg), Franca (50 kg) dhe Mbretëria e Bashkuar (37 kg) kanë një konsum më të ulët. Në krahasim, SHBA-ja regjistron vetëm 17 kg, ndërsa India vetëm 1.75 kg bukë për frymë në vit.

Kostoja e bukës dhe ndikimi ekonomik

Mesatarja e shpenzimeve për bukë në vendet e BE-së është 1.3% e PBB-së, ndërsa në Ballkan kjo shifër arrin në 3%. Vendet e zhvilluara, si Zvicra, kanë çmime më të larta të bukës, por falë të ardhurave të larta, këto shpenzime nuk përfaqësojnë një barrë të madhe për familjet.

Në Shqipëri, nga viti 2021 e tutje, çmimi i bukës u rrit me 10-20 lekë, për shkak të shtrenjtimit të miellit dhe energjisë, duke sjellë ulje të konsumit nga familjet. Në BE, rritja mesatare e çmimeve të bukës në vitin 2022 ishte 18%, me Hungarinë që përjetoi rritjen më të lartë prej +66%.

Fuqia blerëse dhe ndikimi tek konsumatori

Duke marrë parasysh fuqinë blerëse, buka në Shqipëri rezulton 87 herë më e shtrenjtë për qytetarët shqiptarë krahasuar me mesataren evropiane. Gjithashtu, 38% e shpenzimeve të familjeve shqiptare shkojnë për ushqim, ndërsa në vendet e BE-së kjo përqindje zbret në 13%, duke reflektuar pabarazitë e theksuara ekonomike mes rajoneve.

Në një kohë kur çmimet e ushqimeve rriten me ritme alarmante, shqiptarët vazhdojnë të përballen me sfida të mëdha ekonomike. Shpenzimi i lartë për bukë është një tregues i qartë i pasigurisë ekonomike dhe mungesës së politikave të duhura për mbështetjen e konsumatorit. Kjo situatë nuk mund të injorohet. Është koha që qeveria dhe institucionet të marrin masa konkrete për të lehtësuar barrën e familjeve dhe për të siguruar që buka, ky element bazë i jetës, të mos bëhet një luks i papërballueshëm për qytetarët shqiptarë, shkruan gazeta dhe agjencia e lajmeve KFVA.